غزل شماره 32 حافظ: خدا چو صورت ابروی دلگشای تو بست
به گزارش مجله 10 از 10، غزل شماره 32 حافظ یکی از غزل هایی است که در آن مدح شاه شجاع گفته شده و گلایه ها و درد دل های فیمابین را نیز با خود دارد. حافظ گشایش کارهایش را کرشمه ها و سر زلف او می داند و در انتها به طنز می گوید که بود یا نبود حافظ برای معشوق ممدوح فرقی ندارد. فال حافظ، تفسیر کامل و معنی غزل سی و دوم دیوان حافظ را در خبرنگاران بخوانید.
خبرنگاران | سرویس فرهنگ و هنر
خدا چو صورت ابروی دلگشای تو بستگشاد کار من اندر کرشمه های تو بست
مرا و سرو چمن را به خاک راه نشاند
زمانه تا قصب نرگس قبای تو بست
ز کار ما و دل غنچه صد گره بگگردد
نسیم گل چو دل اندر پی هوای تو بست
مرا به بند تو دوران چرخ راضی کرد
ولی چه سود که سررشته در رضای تو بست
چو نافه بر دل مسکین من گره مفکن
که عهد با سر زلف گره گشای تو بست
تو خود وصال دگر بودی ای نسیم وصال
خطا نگر که دل امید در وفای تو بست
ز دست جور تو گفتم ز شهر خواهم رفت
به خنده گفت که حافظ برو که پای تو بست
〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰
تعبیر فال حافظ شما
قطعاً به مقصود خود خواهی رسید و همه این ها از برکات دعاهایی است که نموده ای و هرآنچه از صمیم قلب و خالصانه از خدا خواسته ای. در رسیدن به هدفت عاقلانه رفتار کن و بدان دیگران هم در موفقیت تو تأثیرگذار بوده اند. بر عهدی که بسته ای پایبند باش. روزگار به کام توست پس شکر خدا را فراموش مکن.
〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰
شاهد فال:
غزل شماره 33 - خلوت گزیده را به تماشا چه حاجت است
〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰 〰
غزل شماره 32 حافظ با صدای علی موسوی گرمارودی
کد مولتی مدیا
دانلود
فیلم اصلی
معنی و تفسیر غزل شماره 32 حافظ
بیت اول
خدا چو صورت ابروی دلگشای تو بست
گشاد کار من اندر کرشمه های تو بست
خداوند چون ابروی دلکش تو را نقش بندی کرد و آنها را کمانی تصویر کرد، فرج و گشایش مشکل مرا به ناز و غمزه تو وابسته کرد مقصود آنکه اشارت های چشم و ابروی تو موجب گشایش کار من است و خداوند گشایش کار مرا به کرشمه های تو تعلق داد.
گُشاد: فرج و گشایش
کرشمه: ناز، غمزه و اشاره با چشم و ابرو، حرکات دل انگیز چشم و ابروی زیبا رویان را می گویند و در شعر حافظ سابقه تکرار دارد. به عنوان مثال:
غرض کرشمه حسن است ور نه حاجت نیست / جمال دولت محمود را به زلف ایاز (بیت هشتم از غزل شماره 258 حافظ)
این تقویم تمام که با شاهدان شهر / ناز و کرشمه بر سر منبر نمی کنم (بیت ششم از غزل شماره 353 حافظ)
تا سحر چشم یار چه بازی کند که باز / بنیاد بر کرشمه جادو نهاده ایم (بیت ششم از غزل شماره 365 حافظ)
تا کی کشم عتیبت از چشم دلفریبت / روزی کرشمه ای کن ای یار برگزیده (بیت هشتم از غزل شماره 425 حافظ)
✦✦✦✦
بیت دوم
مرا و سرو چمن را به خاک راه نشاند
زمانه تا قَصَب نرگس قبای تو بست
همین که روزگار قبای زربفت حریر را بر قامت چون سرو روان تو آراست، سرو بوستانی و مرا با رفتار و خرام تو شرمسار و خاکسار کرد.
قَصَب: جامه ابریشمی. دکتر خطیب رهبر به جای قصب نرگس در مصراع دوم واژه قصب زرکش را صحیح می داند یعنی جامه ابریشمین زربفت. اما سودی همان نرگس را درست می داند و می افزاید:نرگسین قبا یک نوع لباس است. قریب چهل سال پیش از این نوع لباس تنِ یکی از بیگ زادگان گرجی دیدم در ارز روم. از یکی از نوکرانش سوال کردم به این نوع لباس چه گویند؟ گفت: به این قبای نرگسی گویند. قبای نرگسی، کمربند مخصوص به خود دارد که از داخل خود لباس رد می گردد و دو سر کمربند مذکور گاهی با گلابتون و گاهی با ابریشم تزیین می گردد؛ به این کمربند قصب گویند و زینت قبای مذکور با این کمربند است و دلیل این که این قبا را نرگس گفته اند این است که یقه آن کنگره ای بوده مانند دور گلبرگ های نرگس.
به خاک راه نشاند: نشاندن در خصوص سرو به معنی کاشتن است ولی در خصوص مرا یعنی شاعر که انسان است به معنی به خاک سیاه نشاندن و فقیر و بی چیز کردن است.
✦✦✦✦
بیت سوم
ز کار ما و دل غنچه صد گره بگگردد
نسیم گل چو دل اندر پی هوای تو بست
چون نسیم خوش گلزار به هواخواهی و دوستداری تو میل کرد و وزید، از کار فروبسته ما عاشقان و دل غنچه صد گره باز کرد.
یعنی نسیم به تو دل بست و در این دلبستگی به تو دو کار می نماید: یکی این که از کوی جانان می وزد و این خود سبب گشایش و حل هر کار مشکل ما می گردد و دیگر اینکه گره دل غنچه را باز می نماید و به صورت گل شکفته می گردد. نقش غنچه به شکل گره است همین که نسیم آن را باز کرد، گل شدنش لازم می آید. حاصل کلام این که از وقتی که نسیم گل علاقه به تو پیدا نموده و عاشقت شده، گاه و بیگاه گذرش از محل تو ضروی است؛ این است که از کار مشکل ما و از غنچه صد گره باز می گردد.
گره بگگردد: در خصوص انسان مشکل را حل کرد، در خصوص گل باز شدن غنچه
✦✦✦✦
بیت چهارم
مرا به بند تو دوران چرخ راضی کرد
ولی چه سود که سررشته در رضای تو بست
گردش فلک مرا به اسارت در زنجیر عشق که قضای آسمانی است، خرسند ساخت ولی من از این مهرورزی کامی نخواهم یافت چه زمام کار به اختیار من نیست و به رضای تو وابسته است.
سررشته: در اصل به معنی زمام و مهار اما گاهی نهایت کار را نیز گویند.
✦✦✦✦
بیت پنجم
چو نافه بر دل مسکین من گره مفکن
که عهد با سر زلف گره گشای تو بست
دل بیچاره مرا مانند نافه در پیچ و تاب میفکن و خون مکن که پیمان وفاداری با سر گیسوی مشکل گشای تو بسته است تا پیوسته در آنجا مقیم باشد.
نافه: غلاف مشک است. برای مطالعه بیشتر به معنی بیت دوم از غزل شماره 30 حافظ مراجعه کنید.
گره افکندن و گره گشادن: صنعت تضاد. گره بر دل فکندن کنایه از دلتنگ کردن است.
✦✦✦✦
بیت ششم
تو خود وصال دگر بودی ای نسیم وصال
خطا نگر که دل امید در وفای تو بست
ای بوی خوش وصل که به همراه نسیم آمدی جانی تازه بودی، اینک اندیشه ناصواب مرا ببین که دل بر وفاداری تو راسخ کردم که نمی پایی و زود می گذری.
وصال دگر: در جامع نسخ دیوان حافظ تألیف معسود فرزاد به جای وصال دگر در مصراع اول حیات دگر آمده است و با معنی نیز سازگارتر است.
✦✦✦✦
بیت هفتم
ز دست جور تو گفتم ز شهر خواهم رفت
به خنده گفت که حافظ برو که پای تو بست
به یار گفتم که از دست ظلم و ستم تو این شهر را ترک خواهم کرد. به طعنه و خنده گفت: برو، چه کسی پای تو را بسته است؟ یعنی پای تو را کسی نبسته است و آزادی که بروی؛ یا برو ببینم می توانی بروی؟
تهدید عاشق به رفتن و ترک یار و در نقطه مقابل طنز و طعن معشوق به سبب محال بودن این اتفاق، در ادبیات فارسی سابقه دارد.
در متن فوق، تعبیر فال حافظ با بهره دریافت از توضیح جلالی و معنی ابیات با یاری دیوان حافظ توضیح دکتر خلیل خطیب رهبر (انتشارات صفی علیشاه) و ترجمه توضیح سودی (انتشارات نگاه) نوشته شده بود
منبع: setare.com