عجیب ترین کفاش و قهوه چی تهران را بشناسید - مجله 10 از 10

چنار امامزاده صالح (ع) فقط یک درخت معمولی نبود؛ شده بود یکی از اهالی تجریش. حتی زمانی که تجریش فقط زمین خالی بود و گندم زار، محکم و راسخ میان خوشه های طلایی گندم ایستاده بود. روزگاری در دل این چنار، پیرمردی کسب روزی می کرد که داستانش را در ادامه می خوانید.

جای خالی چنار امامزاده صالح (ع) در کنار آستان مقدس این امامزاده، دل تجریشی ها را می خراشد. آخر چنار امامزاده صالح (ع) فقط یک درخت معمولی و یا حتی شبیه دیگر چنار های کهنسال تهران نبود.

اینکه تهرانی ها از هر جای این شهر که باشند نام چنار امامزاده صالح (ع) به گوش شان خورده، گواه است که چنار چقدر برای اهالی تجریش مهم بود. قدمت این چنار را کسی نمی داند، اما قدر مسلم این است که عمری به درازای قدمت امامزاده دارد. پس چنار امامزاده صالح (ع) وقتی می مرد و آخرین نفس هایش در دهه 60 در محوطه امامزاده می پیچید، دست کم هزار سال سن داشت.

هزار سال برای تجریشی ها یعنی هزاران هزار خاطره با این درخت؛ از چراغ هایی که بعد از ورود برق به ایران روی تنه درخت روشن بود و نمایی سورئال در تاریکی اطراف به آن می بخشید تا بچه ها مکتب خانه که زیر سایه آن درس می خواندند؛ و از همه عجیب تر، پیرمردی که درست در دل چنار و میان تنه تنومند آن پینه دوزی و کفاشی می کرد.

ماجرای پیرمرد کفاش و چنار امامزاده صالح (ع)

قصه های چنار امامزاده صالح (ع) هنوز برای تجریشی ها تازه است. هر بار که گذرشان به آستان امامزاده بی افتد و جای خالی چنار به دل شان چنگ بی اندازد، قصه ها را مرور می نمایند. داستان کفاشی عجیب داخل تنه درخت یکی از همان قصه هاست. از آن داستان هایی که هر وقت حرف چنار به میان بیایید، تعریفش می نمایند. سیدعباس صالحی از اهالی قدیم شمیران می گوید:

پیرمرد داخل چنار کفاشی داشت. عجیب است، اما چنار فقط با سایه اش نبود که به اهالی محله آرامش می داد. بلکه وقتی وسطش پوک شد شد، برای پیرمرد کفاش آغوش باز کرد. او چند میخ روی تنه تنومند چنار زده و ده ها گیوه و گالش را به میخ ها آویخته بود؛ انگار که ویترین کفاشی اش باشد. از آن عجیب تر محل کارش بود. زمستان ها داخل تنه درخت می رفت. آنجا با جعبه میوه یک میز چوب برای خودش درست نموده بود که پشت آن می نشست و گیوه و گالش می دوخت. او برای مشتری ها هم یک صندلی چوبی با همان جعبه های میوه ساخته بود که کنارش بنشینند و کارشان راه بی افتد.

زمستان گالش و تابستان گیوه می دوخت

ماجرا مربوط به بیش از 6 دهه پیش است. اما قصه پیرمرد کفاش و چنار سینه به سینه نقل شده. صالحی می گوید: موسفیدان که کفاشی آن پیرمرد را به خاطر دارند اکنون چهره در نقاب خاک کشیده اند و ما هم در دوران کودکی تصاویر از کفاشی او در فکر داریم. کفاش، پیرمرد نحیف بود با قامتی دوتا. از آنجایی که اطراف چنار همواره شلوغ بود همواره مشتری داشت.

بچه ها دور درخت می دویدند و قایم باشک بازی می کردند؛ پیرمرد ها و جوان تر ها قرار و مدارشان را کنار درخت می گذاشتند. می گفتند قطر درخت 6 متر است، پس زمستان ها داخل تنه درخت هم جای کافی برای پیرمرد کفاش، میز کارش و حتی نشستن مشتری روی سکو های چوبی وجود داشت. پیرمرد، زمستان که می شد برای تجریشی ها گالش می دوخت و تابستان هم برای مشتری ها گیوه آماده می کرد.

قهوه های درختی

چنار امامزاده صالح (ع) بخشنده بود. سایه اش را سر ظهر به پیرمرد ها می بخشید و گاهی بچه ها زیر سایه گسترده آن درس می خواندند. ارتباط تنگاتنگ اهالی تجریش با این چنار منحصربه فرد، اما تمامی ندارد. صالحی از یک قهوه چی عجیب و غریب می گوید که بالای چنار برای مشتری ها چای و قهوه آماده می کرد: پیرمرد دیگری هم بالای چنار امامزاده صالح (ع) یک سماور بزرگ گذاشته بود و عجیب اینکه از آن بالا قهوه و چای به مشتری ها می داد.

او با یک دلو از قنات آب می کشید و با طناب دلو پر از آب را بالای درخت می برد. آنجا سماور را پر از آب می کرد و استکان های چای و قهوه را هم با نردبان چوبی که پای درخت گذاشته بود به دست مشتری ها می رساند. کارش عجیب بود و مشتری هم زیاد داشت. زائران امامزاده و مسافرانی که مسیرشان به تجریش می افتاد چای و قهوه او را به یاد دارند.

سرنوشت چنار امامزاده صالح چه شد؟

میانه دهه 30 بود که یک بار آتش به دامن درخت افتاد. اهالی قدیم شمیران آن روز سرد زمستانی را خوب به یا دارند؛ روزی که چنار با وجود کوشش تجریشی ها که با سطل آب کوشش می کردند شعله ها را مهار نمایند تا صبح در آتش سوخت. از همان سال بود که برای زنده نگه داشتن درخت، سرش را قطع کردند و تنه اش که هنوز جان داشت باقی ماند. چنار تا دهه 60 هم باقی بود؛ با همان سر بریده و تنه نیم سوخته ای که یادگار هزار سال پیش بود.

وقتی در اطراف درخت حفاری انجام دادند، آخرین نشانه های حیات از درخت هزارساله گرفته شد. هرچند اهالی معتقد بودند جوانه های کنار تنه درخت وجود داشت، اما درخت برای همواره کنده شد و حالا دیگر جای خالی و خاطرات سبزش در فکر اهالی زنده است.

منبع: همشهری آنلاین