فستیوال های معروف روسیه: راهنمای برای آشنایی با فرهنگ و هنر این سرزمین پهناور
به گزارش مجله 10 از 10، روسیه، کشوری با تاریخ غنی و فرهنگ متنوع، در تمام طول سال میزبان جشنها و فستیوالهای متعددی است که هر یک بازتابی از سنتها، هنر، مذهب و تاریخ این سرزمین هستند . این رویدادها فرصتی بینظیر برای گردشگران فراهم میکنند تا با روح واقعی روسیه آشنا شوند و در شادی مردم این کشور شریک شوند. از جشنهای زمستانی پرشور در مسکو گرفته تا شبهای جادویی سن پترزبورگ و آیینهای باستانی سیبری، هر فستیوال تجربهای منحصربهفرد و خاطرهانگیز را رقم میزند .
برای دریافت مشاوره و خدمات تخصصی گردشگری و سفر به سراسر دنیا با مجری مستقیم تورهای مسافرتی و گردشگری همراه باشید.
در این راهنما ، به معرفی جامع و دستهبندی شدهی معروفترین فستیوالهای روسیه میپردازیم.
فستیوالهای فصلی و طبیعی
این فستیوالها با تغییرات فصول و پدیدههای طبیعی گره خوردهاند و از محبوبترین جشنهای روسیه به شمار میروند.
فستیوال شبهای سفید سن پترزبورگ: جشنی در آغوش روشنایی
بیشک یکی از مشهورترین و جادوییترین رویدادهای روسیه، فستیوال شبهای سفید است که هر ساله از اواخر ماه مه تا اواسط ژوئیه (اواخر اردیبهشت تا اواسط تیر) در سن پترزبورگ برگزار میشود . این جشنواره نام خود را از یک پدیده طبیعی شگفتانگیز وام گرفته است .
پدیده طبیعی شبهای سفید: به دلیل موقعیت جغرافیایی شمالی شهر، در این دوره از سال خورشید تقریباً هرگز به طور کامل غروب نمیکند و آسمان در تمام طول شب در حالتی رؤیایی شبیه به گرگومیش باقی میماند . این روشنایی بیپایان، فضایی جادویی در شهر ایجاد میکند و سن پترزبورگ را به صحنهای بزرگ برای هنر و فرهنگ بدل میسازد . سن پترزبورگ تنها شهر بزرگ جهان با جمعیت بیش از یک میلیون نفر است که این پدیده در آن با چنین وضوحی دیده میشود .
«ستارگان شبهای سفید» در تئاتر مارینسکی: قلب تپنده هنری این فستیوال، برنامه معتبر «ستارگان شبهای سفید» است که از سال 1993 به ابتکار شهردار وقت، آناتولی سابچاک، در تئاتر تاریخی مارینسکی بنیان نهاده شد . این رویداد که یکی از ده فستیوال برتر موسیقی کلاسیک جهان به شمار میرود، مجموعهای خیرهکننده از اپرا، باله و کنسرتهای موسیقی کلاسیک با حضور برجستهترین هنرمندان روسیه و جهان را به روی صحنه میبرد . تماشای این شاهکارهای هنری در سالنهای مجلل مارینسکی، تجربهای فراموشنشدنی برای علاقهمندان است .
اوج فستیوال: جشن «بادبانهای سرخ» (Scarlet Sails): نقطه اوج و نمادینترین بخش فستیوال شبهای سفید، جشن «بادبانهای سرخ» (به روسی: Alye Parusa) است که به مناسبت پایان سال تحصیلی و فارغالتحصیلی دانشآموزان دبیرستانی برگزار میشود . این رویداد باشکوه که میلیونها نفر را به سواحل رود نِوا میکشاند، به یک فستیوال عمومی برای تمام سنین تبدیل شده و نمایشی از امید، جوانی و ورود به مرحلهای جدید از زندگی است .
- ریشههای ادبی و تاریخچه: ایده این جشن از رمان عاشقانه «بادبانهای سرخ» نوشته الکساندر گرین در سال 1923 الهام گرفته شده است . داستان درباره دختری به نام آسول است که در انتظار شاهزادهای رؤیایی با یک کشتی با بادبانهای سرخ به سر میبرد؛ داستانی که نماد امید، تحقق آرزوها و آزادی است . این جشن اولین بار در سال 1968 برگزار شد و پس از وقفهای، از سال 2005 با شکوهی بسیار بیشتر احیا شد .
- نمادگرایی و جزئیات مراسم: بادبانهای سرخ نمادی از وداع با دوران مدرسه، امید به آینده و آغازی نو برای فارغالتحصیلان است . مراسم با کنسرتهای بزرگ موسیقی پاپ و راک با حضور ستارگان مشهور روسیه در میدان کاخ آغاز میشود . اوج مراسم، عبور یک کشتی باشکوه با بادبانهای برافراشته و سرخرنگ از میان رودخانه نِوا است که با نمایش آتشبازی خیرهکننده، موسیقی حماسی زنده و نمایشهای نوری سهبعدی بر روی ساختمانهای تاریخی همراه میشود .
فستیوال زمستانی روسیه
روسها برای مقابله با زمستانهای طولانی و سرد، جشنهای پرشوری را برگزار میکنند . فستیوال زمستانی روسیه که از اواسط دسامبر تا اوایل ژانویه (اواخر آذر تا اواسط دی) به طول میانجامد، شهرها را غرق در نور و شادی میکند .
- مکان اصلی: بزرگترین جشن زمستانی در مسکو، به ویژه در پارک ایزمایلوو (Izmailovo) برگزار میشود .
- فعالیتها: این فستیوال شامل سورتمهسواری با کالسکههای سه اسبه (ترویکا)، پاتیناژ (اسکیت روی یخ) بر روی دریاچهها و مسیرهای یخزده، اجرای موسیقی و رقصهای فولکلور، و برپایی بازارهای خیابانی با غذاهای داغ و سنتی است .
ماسلنیتسا (هفته پنکیک): وداع با زمستان
ماسلنیتسا یکی از قدیمیترین، شادترین و پرشورترین جشنهای اسلاوی است که قدمت آن به دوران پیش از مسیحیت و قرن دوم میلادی بازمیگردد . این جشن که نماد خداحافظی با زمستان و استقبال از بهار است، به مدت یک هفته در اواخر فوریه یا اوایل مارس (اوایل اسفند) برگزار میشود . این جشن ترکیبی از سنتهای پاگان (بتپرستی) و باورهای مسیحی است .
- ریشههای پاگان و معانی نمادین: در دوران پاگان، این جشن به افتخار "یاریلو"، خدای خورشید، برگزار میشد . نماد اصلی این جشن، "بلینی" (Blini)، نوعی پنکیک نازک و گرد است که با شکل دایرهای و رنگ طلاییاش، نمادی از خورشید، گرما و زندگی دوباره به شمار میرود . پس از پذیرش مسیحیت، کلیسای ارتدوکس این جشن را در تقویم خود، یک هفته قبل از آغاز «روزه بزرگ» (چله روزه) قرار داد .
- آداب و رسوم روزانه: هر روز از هفته ماسلنیتسا نام و رسوم خاص خود را دارد . این رسوم شامل ساخت و سپس آتش زدن مترسکی به نام «بانو ماسلنیتسا» (نماد زمستان)، بازیهای برفی، دورهمیهای خانوادگی، و در نهایت «یکشنبه بخشش» است که در آن مردم از یکدیگر طلب بخشش میکنند تا با دلی پاک وارد دوره روزه بزرگ شوند .
فستیوالهای بومی و منطقهای
این فستیوالها تنوع فرهنگی اقوام مختلف روسیه را به نمایش میگذارند و نقشی حیاتی در حفظ میراث باستانی آنها دارند.
فستیوال روز گلهداران گوزن شمالی: پاسداشت فرهنگ کوچنشینی در یامال
در شبهجزیره یامال در شمال غربی سیبری، مردم بومی نِنِت (Nenets) هر ساله در اواخر ماه مارس و اوایل آوریل، فستیوال «روز گلهداران گوزن شمالی» را برگزار میکنند . این رویداد برای حفظ فرهنگ کوچنشینی و گردهمایی خانوادههایی که در توندرا پراکنده هستند، حیاتی است .
- اهمیت فرهنگی: این فستیوال فرصتی برای تبادل اخبار، فروش صنایع دستی و تقویت پیوندهای اجتماعی است و نقشی حیاتی در حفظ زبان و سبک زندگی منحصربهفرد این قوم ایفا میکند که با گسترش صنعت و تغییرات اقلیمی در معرض تهدید است . گوزن شمالی برای مردم ننت منبع غذا، پوشاک، ابزار و وسیله حملونقل است .
- مسابقات سنتی: این جشن فرصتی برای نمایش مهارتهای ضروری برای بقا در قطب شمال است . مسابقات اصلی شامل سورتمهرانی با گوزن شمالی، کشتی سنتی (Kuresh)، پرتاب کمند (Tynzyan) به سمت چوب هدایت سورتمه (Khorei)، پرش از روی سورتمهها و طنابکشی با چوب (Mas-wrestling) است . به برندگان جوایز ارزشمندی مانند موتورهای برفپیما (اسنوموبیل) اهدا میشود که ترکیبی از سنت و نیازهای مدرن است .
فستیوال ملی اِل اوئین: احیای میراث فرهنگی آلتای
در قلب کوهستانهای جمهوری آلتای، فستیوال ملی «اِل اوئین» (El Oyin) که به معنای «بازیهای مردمی» است، هر دو سال یک بار (در سالهای زوج) برگزار میشود . این فستیوال که در سال 1988 با هدف احیای سنتهای مردم آلتای پایهگذاری شد، به مهمترین رویداد فرهنگی این جمهوری تبدیل شده است .
- آیینها و رقابتهای فرهنگی: این فستیوال با مراسمی برای بزرگداشت «روح آلتای» و طبیعت آغاز میشود . برنامهها شامل رقابتهای ورزشی و فرهنگی متنوعی است:
- قصهگویی حماسی (Kai): یکی از ارکان فرهنگی این جشن، اجرای قصهگویان حماسی یا «کایچی» (Kaichi) است . آنها با تکنیک خاص آوازخوانی از گلو (Throat Singing) و همراهی ساز سنتی «تاپشور» (Topshur)، داستانهای کهن را روایت میکنند .
- کشتی کورِش (Kuresh): کشتی سنتی و محبوب آلتای که یکی از مسابقات اصلی است .
- سایر مسابقات: تیراندازی با کمان، بلند کردن سنگهای سنگین، مسابقات اسبدوانی و نمایش لباسهای سنتی و صنایع دستی از دیگر بخشهای این فستیوال هستند .
فستیوالهای هنری و فرهنگی
روسیه به عنوان مهد هنر و ادبیات، میزبان فستیوالهای هنری معتبری در سطح جهانی است.
فستیوال ماسک طلایی مسکو (Golden Mask Festival)
این فستیوال معتبر تئاتر، هر ساله در فصل بهار (ماههای مارس و آوریل) به مدت تقریباً دو ماه در مسکو برگزار میشود . این رویداد ویترینی از بهترین اجراهای هنرهای نمایشی روسیه در تمام ژانرها از جمله درام، اپرا، باله، رقص مدرن و تئاتر عروسکی است .
جشنواره بینالمللی فیلم مسکو (MIFF)
این جشنواره که پس از جشنواره ونیز، دومین جشنواره قدیمی فیلم در جهان محسوب میشود، ریشههایی عمیق در تاریخ سیاسی و فرهنگی قرن بیستم دارد . نخستین دوره آن در سال 1935 به دستور استالین و به عنوان پاسخی ایدئولوژیک به جشنواره فیلم ونیز برگزار شد . این جشنواره که در رده "الف" جهانی قرار دارد، جایزه اصلی خود یعنی «گئورگی طلایی مقدس» را به بهترین فیلم اهدا میکند .
فستیوال بینالمللی موسیقی نظامی برج اسپاسکایا (Spasskaya Tower)
این فستیوال تماشایی هر ساله در اواخر اوت و اوایل سپتامبر در میدان سرخ مسکو برگزار میشود . این رویداد که یکی از سه فستیوال برتر موسیقی نظامی در جهان است، بهترین گروههای موسیقی نظامی و فولکلور از روسیه و دهها کشور دیگر را گرد هم میآورد و ترکیبی باشکوه از رژههای نظامی، موسیقی و جلوههای بصری است .
فستیوال بینالمللی گل مسکو
این فستیوال رنگارنگ سالانه در پارک معروف گورکی مسکو برگزار میشود و میزبان طراحان برتر گل و گیاه و متخصصان هنر باغبانی از روسیه و دیگر کشورهاست .
جشنهای ملی و مذهبی
این جشنها ریشه در تاریخ و باورهای مذهبی مردم روسیه دارند و با شکوه فراوانی برگزار میشوند.
سال نو میلادی: مهمترین جشن روسیه
در روسیه، جشن سال نو (Новый Год) که در شب 31 دسامبر برگزار میشود، به مراتب مهمتر و محبوبتر از کریسمس است . این اولویت ریشه در دوران شوروی دارد که جشنهای مذهبی ممنوع شد و سنتهای کریسمس به یک جشن سکولار سال نو منتقل گردید . شخصیتهای اصلی این جشن «دد موروز» (پدربزرگ یخبندان) و نوهاش «اسنگوروچکا» (دختر برفی) هستند که ریشه در اساطیر اسلاوی و ادبیات قرن نوزدهم دارند .
کریسمس و عید پاک ارتدوکس
کریسمس ارتدوکس در روز 7 ژانویه طبق تقویم یولیانی جشن گرفته میشود و ماهیتی کاملاً مذهبی و آرام دارد . عید پاک (پاسخا)، مقدسترین عید در کلیسای ارتدوکس روسیه است که رستاخیز مسیح را جشن میگیرد . مراسم آن شامل راهپیمایی با شمع، تبرک غذاهای سنتی مانند نان کولیچ و دسر پنیری پاسکا، و رنگآمیزی تخممرغ است .
روز پیروزی (9 مه): بزرگداشت حماسه ملی
این روز که سالگرد پیروزی بر آلمان نازی در «جنگ بزرگ میهنی» است، یکی از مقدسترین مناسبتها در روسیه به شمار میرود . مراسم اصلی شامل رژه نظامی باشکوه در میدان سرخ مسکو است که قدرت نظامی و دیپلماسی روسیه را به نمایش میگذارد . در کنار آن، راهپیمایی مردمی «هنگ جاویدان» برگزار میشود که در آن میلیونها نفر با در دست داشتن تصاویر اعضای خانواده خود که در جنگ شرکت داشتند، تاریخ ملی را به سرگذشتهای فردی و عاطفی پیوند میزنند .
خلاصه
روسیه کشوری است که تقویم آن با جشنها و فستیوالهای متنوعی پر شده است که هر کدام پنجرهای به سوی فرهنگ، تاریخ و هنر این ملت میگشایند. از پدیده طبیعی و جادویی شبهای سفید سن پترزبورگ با اجراهای هنری بینظیرش در تئاتر مارینسکی و اوج نمادین آن در جشن «بادبانهای سرخ» که از یک رمان عاشقانه الهام گرفته شده، تا فستیوال زمستانی پرشور که سرما را به فرصتی برای شادی بدل میکند، هر رویداد تجربهای فراموشنشدنی ارائه میدهد . جشن باستانی ماسلنیتسا با آداب و رسوم نمادین خود، وداع با زمستان را جشن میگیرد .
فستیوالهای بومی مانند روز گلهداران گوزن شمالی در یامال با مسابقات سنتی سورتمهرانی و فستیوال اِل اوئین در آلتای با آیینهای منحصربهفردی چون قصهگویی حماسی با آواز از گلو، تنوع فرهنگی غنی اقوام روسیه را به نمایش میگذارند . در عرصه هنر، فستیوال ماسک طلایی اوج تئاتر روسیه را به نمایش میگذارد و جشنواره بینالمللی فیلم مسکو جایگاه خود را به عنوان یک رویداد معتبر جهانی تثبیت کرده است .
جشنهای ملی و مذهبی هویت روسی را به تصویر میکشند. سال نو به مهمترین جشن سکولار و خانوادگی با شخصیتهای افسانهای چون دد موروز تبدیل شده ، در حالی که عید پاک (پاسخا) با سنتهای عمیق مذهبی جایگاه ویژهای دارد . در نهایت، روز پیروزی (9 مه) با رژه نظامی باشکوه و راهپیمایی مردمی و تأثیرگذار «هنگ جاویدان»، غرور ملی و حافظه تاریخی روسها را به نمایش میگذارد . شرکت در این فستیوالها بهترین راه برای لمس زندگی واقعی و آشنایی عمیق با روح مردم روسیه است.