بانک نهاد حکمرانی پول در اقتصاد، لزوم تفکیک نهادی و کارکردی بانکها

به گزارش مجله 10 از 10، پیغامی عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) در اختتامیه ششمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی، ضمن تقدیر از برگزارکنندگان همایش گفت: شناخت غلط از ماهیت پول و بانک ریشه مسائل اقتصاد ایران است.

بانک نهاد حکمرانی پول در اقتصاد، لزوم تفکیک نهادی و کارکردی بانکها

جهت دریافت مشاوره خدمات نمونه کاتالوگ حرفه ای از بهترین و مجربترین طراحان کشور همراه ما باشید. از طراحی تا چاپ کاتالوگ های تبلیغاتی حرفه ای را با بهترین قیمت از ما بخواهید.

به گزارش گروه مالی خبرنگاران دکتر عادل پیغامی در اختتامیه ششمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی ضمن تقدیر از شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی به عنوان برگزار نماینده این همایش گفت: حضور این شبکه و جوانان فعال در این جبهه، این امید را می دهد که اقتصاد کشور اصلاح خواهد شد. سال های پیش اینگونه نبود و این حجم از جوانان فعال و متخصص وجود نداشتند.

شناخت غلط از ماهیت پول و بانک ریشه مسائل

پیغامی در خصوص بحث پول و بانک گفت: در کشور ما اقتصاد پولی به خوبی شناخته نشده است. در واقع این تصور نادرست در بین بعضی صاحب نظران جا افتاده است که بخش پولی به مانند دیگر بخش ها، جزئی از اقتصاد است؛ درحالیکه بخش پولی تمام اقتصاد کشور است. این اشتباه شناختی از پول و بانک در طرح بانکداری مجلس نیز اتفاق افتاده است.

وی اضافه نمود: ما با عدم شناخت صحیح از پول و بانک اشتباهاتی را انجام داده ایم. یکی از متفکرین جهانی در سال 1905 ثابت نموده است که بانک یک بنگاه مالی به معنی خرد آن نیست. حتی اقتصاددانی همچون کینز نیز در اواخر دوران پژوهشی خود در سال 1936، همین نظریات را مطرح نموده است. اما در اقتصاد ایران همچنان بر دیدگاه های غلط اصرار ورزیده میگردد.

پیغامی ادامه داد: یک تصور غلطی که در طول دهه های اخیر در اقتصاد کشور وجود داشت این بود که برای بهبود مسئله تورم باید نرخ بهره را کاهش داد. مسئله دیگر اینکه بانک و پول به مثابه یک آینه از کل اقتصاد کشورهاست و ما این واقعیت را به درستی درک ننموده ایم.

وی اضافه نمود: ما اشتباهات متعددی را در رابطه بین بخش حقیقی و اعتباری مرتکب شده ایم که ریشه در عدم شناخت صحیح بانک دارد. من معتقدم ما هنوز هم بانک را نفهمیده ایم. بعضی تصور مینمایند بانک نهادی به عنوان واسطه وجوه است؛ درحالیکه بانک یک خلق نماینده پول و آغازگر است. تعریف بانک چیزی نیست جز خالق اعتبار و تخصیص دهنده اعتبار؛ هرچند بانک ممکن است کارهای متعدد دیگری هم انجام دهد ولی کار اصلی بانک خلق اعتبار است. بانک معین میکند اعتبار چقدر خلق گردد و به کجا برود. اما هنوز که هنوز است بانک را به درستی فهم ننموده ایم.

بانک به دلیل قدرت خلق پول یک نهاد حکمرانی در اقتصاد است

استاد دانشگاه امام صادق ادامه داد: اگر بپذیریم بانک یک نهاد خلق پول است، پس بانک یک نهاد عمومی است؛ حتی اگر مالکیت آن خصوصی باشد. بانک یک نهاد حکمرانانه است؛ بانک یک فعال مالی نیست.

وی اضافه نمود: در ادبیات دینی اقتصاد اسلامی از نظر من پول انفال است و باید در این حوزه روی آن مطالعه گردد. حتی لیبرال ترین اقتصاددانان غربی هم بانک را یک نهاد عمومی حکمرانی میدانند.

بانک مرکزی باید ابتدا از شبکه بانکی مستقل گردد

پیغامی با بیان اینکه استقلال بانک مرکزی در تئوری چیز خوبی است، اضافه نمود: ولی آنها که در شرایط اقتصاد کنونی کشور ما این مسئله را مطرح مینمایند به دنبال بهره کشی از این نهاد و قدرت خلق پول در راستای منافع خود هستند. بانک یک نهاد توزیع رانت در اقتصاد است و باید بر آن از سوی حاکمیت نظارت گردد.

خلق پول برای اقتصاد حیاتی است؛ اما باید کنترل شده باشد

این استاد دانشگاه ادامه داد: مگر میگردد یک اقتصاد خلق پول نکند؟ اینکه بحث میگردد که آیا خلق پول شرعی است یا نه از نظر من مبنا ندارد. اما اندازه بهینه خلق پول محل بحث است و باید به مثابه خون در بدن انسان کنترل گردد.

وی اضافه نمود: حجم پول در اقتصاد ایران برخلاف تصورات چندان هم بالا نیست و از نظر من اقتصاد ایران از یک کم خونی مفرط رنج میبرد. به طور مثال نسبت نقدینگی به GDP در اقتصاد ایران به مراتب کمتر از اقتصادهای توسعه یافته است. من معتقدم باید به اقتصاد ایران خون تزریق گردد؛ اما این مریض همزمان خون ریزی داخلی هم دارد و پول به جای اینکه در مغز و قلبش در جریان باشد در پا در جریان است. بنابراین مسئله مهم این است که پول به کجا تزریق گردد و چگونه مورد استفاده قرار بگیرد. بنابراین یک سئوال مهم در این زمینه این است که سازوکار توزیع رانت پولی در ایران کجاست؟ و چرخش اعتبار در کشور چگونه است؟

خلق پول باید در راستای توسعه کشور باشد

پیغامی با بیان اینکه مهم ترین نهاد تنظیم گری چرخش اعتبارات در اقتصاد کشور از نظر بخش های مالی و اشخاص وام گیرنده، بانک ها هستند، گفت: بانک ها باید توسعه کلان کشور را ببینند و در راستای توسعه کشور خلق و راهنمایی اعتبار نمایند.

وی اضافه نمود: اما در مقابل بانک های ما معتقدند یک بنگاه مالی خرد هستند و ما هم در قانون همین مسئله را قبول نموده ایم. در این شرایط بانک ها در راستای توسعه کشور گام بر نمیدارند.

لزوم تفکیک نهادی و کارکردی بانک ها

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق ادامه داد: یکی از مهمترین اشتباهات ما در این زمینه عدم تفکیک انواع بانکهاست. حداقل 5 نوع بانک در اقتصاد وجود دارد از جمله بانک مرکزی، بانک تجاری، بانک تخصصی، بانک توسعه و بانک سرمایه گذاری؛ بنابراین وقتی در خصوص بانک صحبت میکنیم باید تعیین کنیم که در خصوص کدام بانک صحبت میکنیم. به طور مثال بنگاه داری برای بعضی بانک ها ضروری است و برای بعضی بانک ها مضر است و باید ممنوع گردد. به عقیده من بانک های تخصصی باید بتوانند در عرصه تخصصی خود بنگاه داری نمایند ولی در بخش های غیرمرتبط نباید ورود نمایند.

پیغامی با بیان اینکه بانکداری بدون ربا در ایران به شکست انجامیده است، گفت: این قانون با الهام از کتاب شهید صدر با همین عنوان نوشته شده است که با زیربنای بانکداری سرمایه گذاری اسلامی نگاشته شده است. بنابراین ما کوشش نموده ایم همه بانک ها را عملا بانک سرمایه گذاری کنیم درحالیکه بسیاری از آن ها بانک تخصصی و یا بانک توسعه ای بوده اند. شهید صدر در مقاله دیگری تحت عنوان البنک فی مجتمع الاسلامیه مدل بانک تجاری را هم توضیح داده است ولی این مقاله در هیچ مطالعه ای مورد آنالیز قرار نگرفته است. به طور مثال شهید صدر در آن موقع گفته بود بانک میتواند تا نرخ تورم سود بگیرد و این به معنی ربا نیست.

وی اضافه نمود: بانک های ما همزمان هم تجاری هستند هم توسعه ای هستند و هم سرمایه گذاری اند و در فقدان سیاستگذار پولی، بانک مرکزی هم هستند. من 15 سال قبل گفتم که ما عملا بانک مرکزی نداریم و بانک ها هرطور بخواهند خلق اعتبار مینمایند. این شیوه از بانکداری بسیار نامتعارف است و بسیار فسادزا است. بنابراین اصل قضیه تفکیک عملکردی بانکهاست.

لزوم استفاده مطلوب از ابزارهای نظارتی بانک مرکزی

استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق ادامه داد: مثلا در نظارت بر بانک ها، در بانک تجاری و بانک سرمایه گذاری نرخ ذخیره قانونی باید 100 درصد باشد. اما درخصوص هرکدام از بانکهای دیگر باید به طور ویژه ذخیره قانونی معین گردد. در واقع لازم نیست ما با یک نرخ ذخیره قانونی نظام بانکی را مدیریت کنیم. درخصوص کفایت سرمایه، ادغام بانک ها و دیگر سیاست های کنترلی بانک مرکزی نیز همین روال باید برقرار باشد.

وی اضافه نمود: تمام استدلال اینکه ما نمیتوانیم قدرت خرید مردم را با افزایش میزان حقوق ها ثابت نگهداریم، این است که نمیتوانیم حجم پول را به وسیله خلق پول افزایش دهیم. درحالیکه قدرت خرید مردم بسیار مهمتر از میزان پول در جامعه است.

پیغامی در سرانجام تأکید کرد اگر کسی بگوید پیروی از اقتصاد غرب موجب مسائل نظام بانکی کشور شده است، صحیح نمیگوید؛ این چیزی که ما داریم بانک نیست و یک چیز خودساخته است که در کشورهای لیبرالی هم اجرا نمیگردد.

منبع: خبرگزاری دانشجو
انتشار: 22 فروردین 1399 بروزرسانی: 7 اردیبهشت 1400 گردآورنده: 10az10.ir شناسه مطلب: 917

به "بانک نهاد حکمرانی پول در اقتصاد، لزوم تفکیک نهادی و کارکردی بانکها" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "بانک نهاد حکمرانی پول در اقتصاد، لزوم تفکیک نهادی و کارکردی بانکها"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید